Göz sağlığı, yaşamın ilk dönemlerinde büyük önem taşır. Özellikle doğumdan sonraki ilk aylarda ortaya çıkan göz hastalıkları, zamanında fark edilip tedavi edilmediğinde kalıcı görme kayıplarına yol açabilir. Konjenital glokom, doğumla birlikte var olan veya yaşamın ilk yılında gelişen, göz içi basıncının (GİB) anormal şekilde yüksek olması ile karakterize edilen ciddi bir göz hastalığıdır. Bu durum, görme sinirine zarar vererek bebeklerde kalıcı görme kaybına neden olabilir.
Konjenital glokom, çocukluk çağındaki görme kayıplarının en önemli nedenlerinden biridir. Ancak erken tanı ve zamanında tedavi ile göz hasarı en aza indirilebilir ve görme fonksiyonu korunabilir. Bu yazıda, konjenital glokomun belirtilerini, nedenlerini, teşhis sürecini ve tedavi yöntemlerini detaylı şekilde inceleyeceğiz.
Konjenital Glokom Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde konjenital glokomu erken dönemde fark etmek zor olabilir. Ancak bazı belirtiler, dikkatli gözlemle anlaşılabilir:
-
Işığa karşı aşırı hassasiyet (fotofobi)
-
Gözlerde sulanma (epifora)
-
Göz bebeğinin normalden büyük görünmesi (buftalmi)
-
Gözde matlaşma veya bulanıklık
-
Gözde kızarıklık ve huzursuzluk
-
Görsel takipte zayıflık
Bu belirtiler özellikle ilk aylarda ortaya çıkabilir. Ailelerin bu tür gözlemler yapması ve şüpheli bir durumda çocuklarını bir göz hastalıkları uzmanına götürmesi büyük önem taşır.
Konjenital Glokomun Nedenleri Nelerdir?
Konjenital glokom, çoğunlukla göz içindeki sıvının yeterince drene edilememesi nedeniyle ortaya çıkar. Bu durum genetik, gelişimsel veya nadir sendromlarla ilişkili olabilir. Nedenleri şöyle sıralanabilir:
-
Primer konjenital glokom: Göz drenaj sisteminin doğuştan gelişmemesi
-
Sekonder glokom: Gözdeki diğer doğumsal anormalliklere (örn. aniridi, Peter’s anomali) bağlı gelişebilir
-
Genetik faktörler: Ailede benzer hastalık öyküsü varsa risk artabilir
-
Metabolik veya sistemik sendromlar: Nadir görülen bazı hastalıklarla ilişkilidir
Her ne kadar bazı vakalarda kesin neden bilinmese de, altta yatan sebebin belirlenmesi tedavi sürecinin yönlendirilmesi açısından önemlidir.
Konjenital Glokom Nasıl Teşhis Edilir?
Konjenital glokomun tanısı, çocuk göz hastalıkları uzmanları tarafından yapılan detaylı göz muayeneleri ile konur. Tanı sürecinde genellikle genel anestezi altında yapılan testler gerekebilir. Kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
-
Göz içi basınç ölçümü (tonometri)
-
Gözün ön segment yapılarının incelenmesi
-
Kornea çapı ölçümü ve saydamlığın değerlendirilmesi
-
Görme siniri değerlendirmesi (fundus muayenesi)
-
Ultrasonografi (göz içi yapılar hakkında bilgi verir)
Erken teşhis, görme sinirinin korunması açısından hayati önem taşır. Bu nedenle ilk aylarda yapılan rutin göz muayeneleri büyük rol oynar.
Konjenital Glokom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Konjenital glokom tedavisinde amaç, göz içi basıncını düşürerek görme sinirini korumaktır. Tedavi genellikle cerrahidir; ilaç tedavisi ise bazı durumlarda geçici olarak uygulanabilir.
Cerrahi Müdahale:
-
Gonyotomi veya trabekülotomi: En sık uygulanan cerrahi yöntemlerdir, göz sıvısının akışını artırmak amacıyla yapılır.
-
Trabekülektomi veya tüp implantları: Daha karmaşık vakalarda tercih edilebilir.
-
Ameliyat, genellikle tanı konar konmaz, gecikmeden uygulanmalıdır.
Medikal Tedavi:
-
Bazı damlalar ile göz içi basıncı geçici olarak düşürülebilir.
-
Cerrahiye hazırlık amacıyla veya cerrahiden sonra destekleyici olarak kullanılır.
Düzenli Takip ve Rehabilitasyon:
-
Göz içi basıncı, kornea durumu ve görme siniri düzenli olarak kontrol edilir.
-
Şaşılık, ambliyopi gibi ek durumlar için özel tedaviler gerekebilir.
-
Gözlük veya lens kullanımı önerilebilir.
Konjenital Glokomun Uzun Vadeli Etkileri
Başarılı bir cerrahi ve düzenli takip ile birçok çocuk normal veya normale yakın görme seviyelerine ulaşabilir. Ancak tedavi geciktiğinde şu sorunlar gelişebilir:
-
Kalıcı görme kaybı
-
Göz siniri hasarı
-
Şaşılık
-
Göz tembelliği (ambliyopi)
-
Psikososyal etkilenmeler
Bu nedenle konjenital glokom sadece göz ameliyatı ile değil, uzun süreli bir göz sağlığı yönetimi ile ele alınmalıdır.
Erken Müdahale Hayati Önem Taşır
Konjenital glokom, doğumdan itibaren fark edilmesi ve tedavi edilmesi gereken ciddi bir göz hastalığıdır. Erken tanı sayesinde göz içi basıncı kontrol altına alınabilir ve görme fonksiyonu korunabilir. Ailelerin bebeklerinin göz sağlığını yakından takip etmesi ve herhangi bir şüpheli durumda zaman kaybetmeden bir göz doktoruna başvurması son derece önemlidir.
